Bizden 400 km yukarıda günde 16 defa dünyanın çevresinde tur atıyor. Uluslar arası uzay istasyonu gök yüzünde insan eliyle yapılmış en büyük nesne ve 10 kişilik bir astronot ekibinin yuvası. Hayatın gezegenden nasıl taşınabileceğini incelemek için deneyler yapıyorlar.
Uluslar arası uzay istasyonunun başarısının ardında dönüm noktası olan dört uzay aracı bulunuyor.
SALYUT
SKYLAB: 3 CREV
APOLLO-SOYOZ : 5 CREV
MIR: 6 CREV
İNTARNATİONAL SPACE STATİON : 10 CREV
Bunların her biri ileri doğru atılmış büyük bir adımdır
Uzayda parça parça birleştirilen, şimdiye kadar girişilmiş en büyük en zor 160 milyar dolar maliyetli inşaat projesidir.
Bu makalede aşama aşama uzay istasyonun inşaatından bahsedeceğiz.
1. Aşama - Yer Çekimi :
İlk uzay istasyonu olan SALYUT un inşa edilebilmesi için yer çekiminin yenilmesi gerekiyordu. Soğuk savaş döneminde ABD aya ilk ayak basma yarışının kazanan tarafı olmuştu. Buna karşılık olarakta Sovyet Rusya Uzaya en uzun süreli insan göndermek istiyordu. Bilim adamları yer çekimsiz alanın uzun zamanda insana nasıl etki edeceğini bilmiyorlar. Bunun içinde uzaya laboratuvar kurmaya karar veriyorlar. 3 kozmonottan oluşan salyut. Kozmonotların üç haftalığına bu istasyonlarda yaşaması planlanıyor ama o sure boyunca yorungede kalabilmesi için salyutun saatte yorungede 28000 km hızla ilerlemesi gerekiyor. Bu hıza ulaşabilmesi için Ruslar salyutta proton roketi kullanıyor. Salyut yörüngeye girip roket tarafından bırakıldığında bu hızı engelleyecek hiç bir şey olmayacak. Hızını etkileyebilecek her hangi bir sürtünme olursa hızı yörünge hızının altına düşecek ve yer çekimi tarafından dünyaya çekilecektir. Yörünge saplarını engellemek amacıyla da kolaylıkla kontrol edilebilen kimyasal roketler yerleştirildi. Uluslar arası uzay istasyonu ise kendi roketlerini kullanmak yerine istasyona kenetlenen uzay gemilerinin roketlerini kullanıyor.
Günümüzde uzay istasyonunda astronotların sağlığını korumak için bilim adamları her gün 2:30 saat egzersiz yapmaları gerektiğini tespit etmiş durumda ama yörüngede ki bu laboratuvar da bilimsel çalışmaların başlıca odak noktası artık astronotlar değil. Astronotlar aynı zamanda ekinlerin nasıl büyüyeceğini ve hayvanların nasıl yetiştirileceğini inceliyor.
Salyutun rekoru 23 gün oluyor.
SALYUT
2. AŞAMA - İLETİŞİM:
ABD bu rekoru kırmak için yeni bir laboratuvar yerleştiriyor ama ncelikle laboratuvarlarının dünyayla bağlantılı kalmasını bir yolunu bulmaları gerekiyor. Skaylap : 3crev 100tonluk bir uzay istasyonudur. astronot bu muhteşem istasyonun denekleri. Bilim adamları sıfır yerçekiminin insan üzerinde ki etkisini incelemek istiyor. Bir iletişim ağıyla bu insanların deneylerini dünyadan takip edecekler.
Uzayda zaman geçirmek astronotların kas yapılarına ciddi zararlar verebilir. Dünya yerçekiminin uyguladığı baskı kalkınca kalp gibi organların kaslarının zayıflamasına neden oluyor.Bu deneyin başarısı bilim adamlarının astronotların hayati belirtilerinin dünyadan takip edebilmesine bağlı ama bir sorun var. İletişim için radyo dalgalarının kullanılmadı planlanıyor. Radyo dalgaları sadece düz çizgiler halinde hareket edebiliyor. uzay istasyonunun dünyanın yörüngesinde tur atması 90 dakika alıyor. Bu da sinyalin üzerinden geçerken ihtiyaç duydukları verileri toplamalari için sadece 6 dakika tanıyor. Bu yüzden NASA dünyanın dört bir yanına on bir tane zemin istasyonu daha kuruyor ama bu seferde büyük okyanus bölgeleri alıcısız kalıyor. Bu sorunu çözmek içinde uzay istasyonunun yörüngesini takip etmesi için bazılarını gemi gövdesine yerleştiriyor. Ama bu herhangi bir geminin yeterli olamayacağı büyük bir okyanus ve gemilerin istasyonun hızına yetişebilmesi imkansız
Daha hareketli olması için bu seferde alıcıları uçaklara yerleştiriyorlar. Bunun için uçağın burun kısmında 2 metrelik bir telsiz alıcı çanağı bulunuyor. Herhangi bir operatör istasyon geçerken verileri alabilecek şekilde çanağı ayarlayabiliyor. İstasyon bir uçağn menzilinden çııtığında devreye başka bir uçak giriyor. Kesintisiz bir iletişim sağlamak için dünyanın etrafında dönen 8 uçaklık bir filoya ihtiyaç duyuluyor. Bu sayede kesintisiz bir şekilde astronotların hayati belirtileri kontrol edilebiliyordu. Bilim adamları kasları güçlendirmek için elastik halatların direncine karşı egzersiz yaptırıyor. Dünyadaki yer çekimi şartlarını oluşturan bir makine yardımıyla da kalp kasları güçlendiriliyor.
Günümüzde uçaklar yerine uydu aracılığı ile irtibat kuruyorlar. 9 uydu ekvator üzerinde 9 sabit noktalara yerleşmiş haldeler Uydular aşağıda yörüngede ilerleyen istasyonla dünya arasında neredeyse hiç kesilmeyen bir iletişim olanağı sağlıyor. Uzay istasyonu bir sinyal yolladığında en yakındaki uydu alıp bunu dünyaya yolluyor.
Skaylap ın rekoru : bu zorluklara 84 gün katlanan astronotlar insan vücudunun artık yer çekimi olmadan hayatta kalma mücadelesi verme şansının olduğunu kanıtlıyor
SKAYLAP
3. AŞAMA - YAŞAM DESTEĞİ :
1979 bir uçak filosu Skylab : 3 Crev in kontrol merkezi ile iletişimde kalmasını sağlıyordu ama daha büyük bir uzay istasyonu oluşturmak için iki azılı düşmanın iş birliği yapması ve birbirine uymaya iki uzay aracının birleşmesi gerekecekti. 1975 de ABD ve Sovyetler Birliği dünyayı sarsan bir açıklama yapıyor: Tek bir uzay istasyonu yapmak için kaynaklarını birleştirecekler: Apollo- Soyoz: 5 Crev... Plana göre Sovyetler ve ABD eş zamanlı olarak farklı yerlerden uzay aracı fırlatacak. İki araç dünyadan 220 000 km yukarıda birleşecek. Amerikalı astronotlar Sovyet kozmonotlarla buluşacak ve birlikte ilk uzay görevini gerçekleştirecekler. Ortada mühendislik açısından büyük bir sorun var. Rus ve Amerikan uzay araçları mekanik açıdan birbirine uymuyor. İkisi de soğuk savaş döneminde bir gizlilik perdesi altında tasarlandı ve hayati bir önem taşıyan konuda birbirlerine uyum sağlamıyorlar. İki gemide ki hava basıncı tamamen farklı... Rusların uzay aracında hava dünyadaki aynı basınçla korunuyor Ama Amerikalıların Apollo aracında çok daha düşük bir hava basıncında paketlenmiş saf oksijen soluyor. Bu durumda birleşir ve kapakları açarlarsa hava basıncındaki ani değişim Rus meslektaşlarının ölümüne sebep olabilir.
Bu sorunu çözmek için mühendisler birleşmeden önce basıncın yavaş yavaş düşmesini beklicekleri bir oda fikrinden esinlenerek Apollonun ön kısmına bir basınç düşürme bölmesi yerleştiriyor. İki araç birleştiğinde Amerikalı astronotlar Apollodan ayrılıp bu bölmeye girecek 3 saat boyunca hava basıncı Soyozun basıncına eşit olacak kadar düşene kadar orada bekleyecekler. Daha sonra önemli bir el sıkışma için uzay aracına girebilecek.
Uluslar arası uzay istasyonu 15yıldan fazla süredir uzayda insan varlığını koruyor. bunu insanoğlunun en önemli kaynağını geri dönüştürmenin bir yolunu bulan mühendislere borçluyuz Ayrıştırıcı fanlar verilen nefesteki su baharını ve ıslak giysilerden buharlaşan teri emiyor. Bilim adamları bu terli sıvıya kibar bir isim veriyor : yoğunlaşmış nem
Aynı zamanda idrarın içindeki suyu da ayırmayı başarıyorlar. Yaklaşık olarak idrarın içinde ki suyun % 85 ini geri çıkarabiliyorlar. Toplamda ise astronotların ürettiği atık suyun % 94 ünü geri veriyor. Ayrıca bu su sadece içmekle kalmıyor soluyorlar da !
Ayrıştırılmış su tanklarının içinden elektrik geçiriyor. Bu enerji akımı suyu kimyasal bileşenlerine yani hidrojen ve oksijene ayırıyor. Pompalar oksijeni araç boyunca uzanan borular sayesinde istasyonun her yerine dağıtıyor. Terden ve idrardan temiz hava elde edliyor.
APOLLO-SOYUZ
4. AŞAMA - UZAYDA İNŞAAT :
1975 Amerika ve Rusyanın uzay aracının birleşimi en muhteşem uzay aracını yaratıyor ama bir sonraki aşamaya geçmek için sovyetler tek başına çalışıyor. Daha büyük bir uzay istasyonu (Mir: 6 Crev) elde etmek için uzay yürüyüşü sanatında ustalaşmaları gerekiyor.
1986 şubatında devasa bir uzay aracının ilk modülünü taşıyan bir Sovyet uzay roketi fırlatılıyor. Tamamlandığında bir uzay istasyonu yaklaşık 130 ton ağırlığında olacak. Buda uzaya tek bir roketle fırlatılamayacak kadar ağır olacak demek. 6 ayrı bölüm olarak uzaya gönderilmesi gerekiyor. İnşaat çalışması uzay yürüyüşü gerçekleştiren bir kozmonot tarafından gerçekleştirilecek. Bu tam anlamıyla sıra dışı bir fikir
Böyle bir inşaat çalışmasının bir takım zorlukları vardır. İlk zorluk böylesine çetin bir ortamda nasıl çalışacacaksınız ? Bur da sıcaklık güneşe dönükken 275 dereceye yükselir gölgedeyken -270 derecelere düşebilir. Bunun içinde astronotlar için sıvı soğutma yada ısıtmalı bir kıyafet geliştirdiler. bizlerin o bildiğin beyaz uzay kıyafetinin altına giyilen bir tulum. Hortumlarla vücut ağ gibi sarılıyor ve duruma göre sıcaklık artıp azalıyor.
Önceden bu vücudu ve havayı ısıtan sistemin ve uzay kıyafetinin harcayacağı enerji uzun bir kordonla gemiden gönderiliyordu. Diğer bir sorunda bur da baş gösteriyordu. Bu kordon astronotun istasyon çevresinde hareketini sınırlamakla kalmıyor eğer yarılır sızıntı yaparsa kozmonot için bir felaket doğurebiliyor. Bu sorunu çözmek için Rus tasarımcılar kordonu kaldırıyor onun yerine taşınabilir bir sırt çantası yerleştiriyorlar. İçinde dosdoğru uzay giysisini besleyen uzay tankları, aküler, ısıtıcı ve soğutucu sıvılar yer alıyor. Tasarımcılar biri arıza yaparsa diye her cihazdan iki tane yerleştiriyor. Kozmonot göğsündeki kontrol panelini görebilecek kadar başını eğemiyor. Bu yüzden tasarımcılar giysiye bir ayna yerleştirmeyi de unutmuyor. Bu şekilde kozmonotlar engellenmeden inşa edebiliyor.
Artan hareket kabiliyetlerine rağmen tamamlanması 10 yıl sürüyor ama yeni uzay kıyafeti nerdeyse her boyut ve şekildeki yapıyı uzayda inşa etmeyi çok daha kolaylaştırıyor
Şimdi uluslar arası uzay istasyonundaki 7 modülü yerleştirmenin sırası geldi. Bu önceden inşa edilmiş bir bilim laboratuvarı. Dünyada bu tür inşatlar da yapılacak uzay yüryüşünden önce nerdeyse yer çekimsiz alan yaratan su tanklarında 200 saat çalışılıyor.
Uzay istasyonunda ilk görev önce modülü uzay gemiden sökmek.10 tonluk bu modül uzayda ağırlıksız olabilir ama garip şeklinden dolayı yardıma ihtiyacı var. Bunun içinde kanada uzay grubu 7 motor eklemli özel bir kol geliştirdi. kol sıkıca gövdedeki belli bölgelere kenetleniyor. Bu sökülüp takılabilen kol taşımaya ve inşaat sırasında yardımcı oluyor.
MİR UZAY ÜSSÜ
5. AŞAMA - GÜVENLİK
1986 sovyet mühendisler uzayda inşaat yapması sorunu çözüyor ve daha önce eşi görülmemiş bir uzay istasyonu inşa ediliyor. İntarnational Space Station : 10 Crev Ama uluslar arası uzay istasyonu kadar büyük bir yapı yeni bir zorluk doğuruyor. Boyutları onu kaza çarpışmaları için kolay bir hedef kılıyor. Günümüzde uluslar arası uzay istasyonu mürettebatı her a uçan bir cisimden darbe alma ihtimaliyle yaşıyor. Bu tür cisimleri takip etmek ve uzay üssünün yerini değiştirmek için NASA radar kullanıyor ama en büyük tehtit görülemeyecek kadar nesnelerden geliyor
Yörünge hızında ilerleyen bir kum tanesi kadar cisim istasyonun gövdesini delebilecek kadar şiddetli olur. Bu da basıncın düşmesine sebep olup içerdekileri öldürür. Mühendisler çalışmaları sonucu bir tane kalın alüminyum metalinin iki tane ince alüminyum metalinden daha az koruma sağladığını keşfediyor. Birinci metale çarpan cisim parçalanıyor ve toz parçaları şeklinde ikinci panele çarpıp duruyor. Bu koruyucu panelleri güçlendirmek için mühendisler paneller arasındaki boşluğu kurşun geçirmez yeleklerde kullanılan madde olan kevlarla dolduruyor. Artık bir nesne dış katmanı aşarsa kevlar partikül bulutunun etkisini düşürüyor ve iç katmana zarar gelmiyor. bunlarla uzay üssünün her yeri kaplanıyor hatta kullanılmadıkları zamanlar için pencerelere kepenkler yerleştiriliyor.
Günümüz uluslar arası uzay üssü
Uluslar arası uzay istasyonunun başarısının ardında dönüm noktası olan dört uzay aracı bulunuyor.
SALYUT
SKYLAB: 3 CREV
APOLLO-SOYOZ : 5 CREV
MIR: 6 CREV
İNTARNATİONAL SPACE STATİON : 10 CREV
Bunların her biri ileri doğru atılmış büyük bir adımdır
Uzayda parça parça birleştirilen, şimdiye kadar girişilmiş en büyük en zor 160 milyar dolar maliyetli inşaat projesidir.
Bu makalede aşama aşama uzay istasyonun inşaatından bahsedeceğiz.
1. Aşama - Yer Çekimi :
İlk uzay istasyonu olan SALYUT un inşa edilebilmesi için yer çekiminin yenilmesi gerekiyordu. Soğuk savaş döneminde ABD aya ilk ayak basma yarışının kazanan tarafı olmuştu. Buna karşılık olarakta Sovyet Rusya Uzaya en uzun süreli insan göndermek istiyordu. Bilim adamları yer çekimsiz alanın uzun zamanda insana nasıl etki edeceğini bilmiyorlar. Bunun içinde uzaya laboratuvar kurmaya karar veriyorlar. 3 kozmonottan oluşan salyut. Kozmonotların üç haftalığına bu istasyonlarda yaşaması planlanıyor ama o sure boyunca yorungede kalabilmesi için salyutun saatte yorungede 28000 km hızla ilerlemesi gerekiyor. Bu hıza ulaşabilmesi için Ruslar salyutta proton roketi kullanıyor. Salyut yörüngeye girip roket tarafından bırakıldığında bu hızı engelleyecek hiç bir şey olmayacak. Hızını etkileyebilecek her hangi bir sürtünme olursa hızı yörünge hızının altına düşecek ve yer çekimi tarafından dünyaya çekilecektir. Yörünge saplarını engellemek amacıyla da kolaylıkla kontrol edilebilen kimyasal roketler yerleştirildi. Uluslar arası uzay istasyonu ise kendi roketlerini kullanmak yerine istasyona kenetlenen uzay gemilerinin roketlerini kullanıyor.
Günümüzde uzay istasyonunda astronotların sağlığını korumak için bilim adamları her gün 2:30 saat egzersiz yapmaları gerektiğini tespit etmiş durumda ama yörüngede ki bu laboratuvar da bilimsel çalışmaların başlıca odak noktası artık astronotlar değil. Astronotlar aynı zamanda ekinlerin nasıl büyüyeceğini ve hayvanların nasıl yetiştirileceğini inceliyor.
Salyutun rekoru 23 gün oluyor.
SALYUT 2. AŞAMA - İLETİŞİM:
ABD bu rekoru kırmak için yeni bir laboratuvar yerleştiriyor ama ncelikle laboratuvarlarının dünyayla bağlantılı kalmasını bir yolunu bulmaları gerekiyor. Skaylap : 3crev 100tonluk bir uzay istasyonudur. astronot bu muhteşem istasyonun denekleri. Bilim adamları sıfır yerçekiminin insan üzerinde ki etkisini incelemek istiyor. Bir iletişim ağıyla bu insanların deneylerini dünyadan takip edecekler.
Uzayda zaman geçirmek astronotların kas yapılarına ciddi zararlar verebilir. Dünya yerçekiminin uyguladığı baskı kalkınca kalp gibi organların kaslarının zayıflamasına neden oluyor.Bu deneyin başarısı bilim adamlarının astronotların hayati belirtilerinin dünyadan takip edebilmesine bağlı ama bir sorun var. İletişim için radyo dalgalarının kullanılmadı planlanıyor. Radyo dalgaları sadece düz çizgiler halinde hareket edebiliyor. uzay istasyonunun dünyanın yörüngesinde tur atması 90 dakika alıyor. Bu da sinyalin üzerinden geçerken ihtiyaç duydukları verileri toplamalari için sadece 6 dakika tanıyor. Bu yüzden NASA dünyanın dört bir yanına on bir tane zemin istasyonu daha kuruyor ama bu seferde büyük okyanus bölgeleri alıcısız kalıyor. Bu sorunu çözmek içinde uzay istasyonunun yörüngesini takip etmesi için bazılarını gemi gövdesine yerleştiriyor. Ama bu herhangi bir geminin yeterli olamayacağı büyük bir okyanus ve gemilerin istasyonun hızına yetişebilmesi imkansız
Daha hareketli olması için bu seferde alıcıları uçaklara yerleştiriyorlar. Bunun için uçağın burun kısmında 2 metrelik bir telsiz alıcı çanağı bulunuyor. Herhangi bir operatör istasyon geçerken verileri alabilecek şekilde çanağı ayarlayabiliyor. İstasyon bir uçağn menzilinden çııtığında devreye başka bir uçak giriyor. Kesintisiz bir iletişim sağlamak için dünyanın etrafında dönen 8 uçaklık bir filoya ihtiyaç duyuluyor. Bu sayede kesintisiz bir şekilde astronotların hayati belirtileri kontrol edilebiliyordu. Bilim adamları kasları güçlendirmek için elastik halatların direncine karşı egzersiz yaptırıyor. Dünyadaki yer çekimi şartlarını oluşturan bir makine yardımıyla da kalp kasları güçlendiriliyor.
Günümüzde uçaklar yerine uydu aracılığı ile irtibat kuruyorlar. 9 uydu ekvator üzerinde 9 sabit noktalara yerleşmiş haldeler Uydular aşağıda yörüngede ilerleyen istasyonla dünya arasında neredeyse hiç kesilmeyen bir iletişim olanağı sağlıyor. Uzay istasyonu bir sinyal yolladığında en yakındaki uydu alıp bunu dünyaya yolluyor.
Skaylap ın rekoru : bu zorluklara 84 gün katlanan astronotlar insan vücudunun artık yer çekimi olmadan hayatta kalma mücadelesi verme şansının olduğunu kanıtlıyor
SKAYLAP 3. AŞAMA - YAŞAM DESTEĞİ :
1979 bir uçak filosu Skylab : 3 Crev in kontrol merkezi ile iletişimde kalmasını sağlıyordu ama daha büyük bir uzay istasyonu oluşturmak için iki azılı düşmanın iş birliği yapması ve birbirine uymaya iki uzay aracının birleşmesi gerekecekti. 1975 de ABD ve Sovyetler Birliği dünyayı sarsan bir açıklama yapıyor: Tek bir uzay istasyonu yapmak için kaynaklarını birleştirecekler: Apollo- Soyoz: 5 Crev... Plana göre Sovyetler ve ABD eş zamanlı olarak farklı yerlerden uzay aracı fırlatacak. İki araç dünyadan 220 000 km yukarıda birleşecek. Amerikalı astronotlar Sovyet kozmonotlarla buluşacak ve birlikte ilk uzay görevini gerçekleştirecekler. Ortada mühendislik açısından büyük bir sorun var. Rus ve Amerikan uzay araçları mekanik açıdan birbirine uymuyor. İkisi de soğuk savaş döneminde bir gizlilik perdesi altında tasarlandı ve hayati bir önem taşıyan konuda birbirlerine uyum sağlamıyorlar. İki gemide ki hava basıncı tamamen farklı... Rusların uzay aracında hava dünyadaki aynı basınçla korunuyor Ama Amerikalıların Apollo aracında çok daha düşük bir hava basıncında paketlenmiş saf oksijen soluyor. Bu durumda birleşir ve kapakları açarlarsa hava basıncındaki ani değişim Rus meslektaşlarının ölümüne sebep olabilir.
Bu sorunu çözmek için mühendisler birleşmeden önce basıncın yavaş yavaş düşmesini beklicekleri bir oda fikrinden esinlenerek Apollonun ön kısmına bir basınç düşürme bölmesi yerleştiriyor. İki araç birleştiğinde Amerikalı astronotlar Apollodan ayrılıp bu bölmeye girecek 3 saat boyunca hava basıncı Soyozun basıncına eşit olacak kadar düşene kadar orada bekleyecekler. Daha sonra önemli bir el sıkışma için uzay aracına girebilecek.
Uluslar arası uzay istasyonu 15yıldan fazla süredir uzayda insan varlığını koruyor. bunu insanoğlunun en önemli kaynağını geri dönüştürmenin bir yolunu bulan mühendislere borçluyuz Ayrıştırıcı fanlar verilen nefesteki su baharını ve ıslak giysilerden buharlaşan teri emiyor. Bilim adamları bu terli sıvıya kibar bir isim veriyor : yoğunlaşmış nem
Aynı zamanda idrarın içindeki suyu da ayırmayı başarıyorlar. Yaklaşık olarak idrarın içinde ki suyun % 85 ini geri çıkarabiliyorlar. Toplamda ise astronotların ürettiği atık suyun % 94 ünü geri veriyor. Ayrıca bu su sadece içmekle kalmıyor soluyorlar da !
Ayrıştırılmış su tanklarının içinden elektrik geçiriyor. Bu enerji akımı suyu kimyasal bileşenlerine yani hidrojen ve oksijene ayırıyor. Pompalar oksijeni araç boyunca uzanan borular sayesinde istasyonun her yerine dağıtıyor. Terden ve idrardan temiz hava elde edliyor.
APOLLO-SOYUZ 4. AŞAMA - UZAYDA İNŞAAT :
1975 Amerika ve Rusyanın uzay aracının birleşimi en muhteşem uzay aracını yaratıyor ama bir sonraki aşamaya geçmek için sovyetler tek başına çalışıyor. Daha büyük bir uzay istasyonu (Mir: 6 Crev) elde etmek için uzay yürüyüşü sanatında ustalaşmaları gerekiyor.
1986 şubatında devasa bir uzay aracının ilk modülünü taşıyan bir Sovyet uzay roketi fırlatılıyor. Tamamlandığında bir uzay istasyonu yaklaşık 130 ton ağırlığında olacak. Buda uzaya tek bir roketle fırlatılamayacak kadar ağır olacak demek. 6 ayrı bölüm olarak uzaya gönderilmesi gerekiyor. İnşaat çalışması uzay yürüyüşü gerçekleştiren bir kozmonot tarafından gerçekleştirilecek. Bu tam anlamıyla sıra dışı bir fikir
Böyle bir inşaat çalışmasının bir takım zorlukları vardır. İlk zorluk böylesine çetin bir ortamda nasıl çalışacacaksınız ? Bur da sıcaklık güneşe dönükken 275 dereceye yükselir gölgedeyken -270 derecelere düşebilir. Bunun içinde astronotlar için sıvı soğutma yada ısıtmalı bir kıyafet geliştirdiler. bizlerin o bildiğin beyaz uzay kıyafetinin altına giyilen bir tulum. Hortumlarla vücut ağ gibi sarılıyor ve duruma göre sıcaklık artıp azalıyor.
Önceden bu vücudu ve havayı ısıtan sistemin ve uzay kıyafetinin harcayacağı enerji uzun bir kordonla gemiden gönderiliyordu. Diğer bir sorunda bur da baş gösteriyordu. Bu kordon astronotun istasyon çevresinde hareketini sınırlamakla kalmıyor eğer yarılır sızıntı yaparsa kozmonot için bir felaket doğurebiliyor. Bu sorunu çözmek için Rus tasarımcılar kordonu kaldırıyor onun yerine taşınabilir bir sırt çantası yerleştiriyorlar. İçinde dosdoğru uzay giysisini besleyen uzay tankları, aküler, ısıtıcı ve soğutucu sıvılar yer alıyor. Tasarımcılar biri arıza yaparsa diye her cihazdan iki tane yerleştiriyor. Kozmonot göğsündeki kontrol panelini görebilecek kadar başını eğemiyor. Bu yüzden tasarımcılar giysiye bir ayna yerleştirmeyi de unutmuyor. Bu şekilde kozmonotlar engellenmeden inşa edebiliyor.
Artan hareket kabiliyetlerine rağmen tamamlanması 10 yıl sürüyor ama yeni uzay kıyafeti nerdeyse her boyut ve şekildeki yapıyı uzayda inşa etmeyi çok daha kolaylaştırıyor
Şimdi uluslar arası uzay istasyonundaki 7 modülü yerleştirmenin sırası geldi. Bu önceden inşa edilmiş bir bilim laboratuvarı. Dünyada bu tür inşatlar da yapılacak uzay yüryüşünden önce nerdeyse yer çekimsiz alan yaratan su tanklarında 200 saat çalışılıyor.
Uzay istasyonunda ilk görev önce modülü uzay gemiden sökmek.10 tonluk bu modül uzayda ağırlıksız olabilir ama garip şeklinden dolayı yardıma ihtiyacı var. Bunun içinde kanada uzay grubu 7 motor eklemli özel bir kol geliştirdi. kol sıkıca gövdedeki belli bölgelere kenetleniyor. Bu sökülüp takılabilen kol taşımaya ve inşaat sırasında yardımcı oluyor.
MİR UZAY ÜSSÜ 5. AŞAMA - GÜVENLİK
1986 sovyet mühendisler uzayda inşaat yapması sorunu çözüyor ve daha önce eşi görülmemiş bir uzay istasyonu inşa ediliyor. İntarnational Space Station : 10 Crev Ama uluslar arası uzay istasyonu kadar büyük bir yapı yeni bir zorluk doğuruyor. Boyutları onu kaza çarpışmaları için kolay bir hedef kılıyor. Günümüzde uluslar arası uzay istasyonu mürettebatı her a uçan bir cisimden darbe alma ihtimaliyle yaşıyor. Bu tür cisimleri takip etmek ve uzay üssünün yerini değiştirmek için NASA radar kullanıyor ama en büyük tehtit görülemeyecek kadar nesnelerden geliyor
Yörünge hızında ilerleyen bir kum tanesi kadar cisim istasyonun gövdesini delebilecek kadar şiddetli olur. Bu da basıncın düşmesine sebep olup içerdekileri öldürür. Mühendisler çalışmaları sonucu bir tane kalın alüminyum metalinin iki tane ince alüminyum metalinden daha az koruma sağladığını keşfediyor. Birinci metale çarpan cisim parçalanıyor ve toz parçaları şeklinde ikinci panele çarpıp duruyor. Bu koruyucu panelleri güçlendirmek için mühendisler paneller arasındaki boşluğu kurşun geçirmez yeleklerde kullanılan madde olan kevlarla dolduruyor. Artık bir nesne dış katmanı aşarsa kevlar partikül bulutunun etkisini düşürüyor ve iç katmana zarar gelmiyor. bunlarla uzay üssünün her yeri kaplanıyor hatta kullanılmadıkları zamanlar için pencerelere kepenkler yerleştiriliyor.
Günümüz uluslar arası uzay üssü 
Yorum yaz:
0 comments: